Gemeentelijk waterbeheer onder de Omgevingswet

Wat is de relatie tussen water, ruimtelijk ordening en bouwen onder de Omgevingswet

Waterbeheer is ook voor gemeenten steeds belangrijker aan het worden. Gemeenten zullen rekening moeten gaan houden met droge zomers, maar ook met piekbuien en periodes van wateroverlast. Daarbij komt dat de hiervoor relevante wetgeving opgaat in de Omgevingswet. Deze ontwikkelingen hebben de nodige consequenties voor gemeenten. In deze cursus gaan we in op al deze aspecten. We behandelen de drie gebieden waar de gemeente een zorgplicht heeft: de rioleringszorgplicht, de zorgplicht voor hemelwater en voor grondwater. We gaan in op wat de deze zorgplichten voor de gemeente inhouden en hoe deze zich verhouden tot de zorgplichten van waterschappen, burgers en bedrijven.

Piekbuien of juist gebrek aan water kan leiden tot de nodige problemen. Denk daarbij aan schade door ondergelopen kelders maar ook aantasting van funderingen van woningen of zettingsschade door droogte. Rijkswaterstaat en de waterschappen zijn de waterbeheerders in Nederland, maar ook gemeenten hebben duidelijke verantwoordelijkheden, naast de particuliere gebouw- en perceelseigenaren. Aan beide partijen zijn in de Omgevingswet specifieke taken toebedacht.
De gemeente heeft ook onder de Omgevingswet zorgplicht voor de riolering, hemelwater en grondwater. De burger heeft een verantwoordelijkheid voor het eigen perceel en bouwwerk. Waar liggen hier de grenzen en de plichten van deze partijen, zowel in bestaande bouw als bij nieuwbouw? Goed waterbeheer heeft verder raakvlakken met bouwen en ruimtelijke ordening, zoals bij het opstellen van een omgevingsplan. Hoe houden we hierin rekening met het water en wat is hierin de rol van een waterschap?
Daarbij komt dat de Waterwet, de Wet ruimtelijke ordening en delen van de Wet milieubeheer opgaan in de Omgevingswet. Het Bouwbesluit met aansluiteisen voor riolering komt deels terug in het nieuwe Besluit bouwwerken leefomgeving, maar ook in het omgevingsplan (als onderdeel van de zgn. bruidsschat). Ondanks dat de meeste instrumenten op een vergelijkbare manier terugkomen in de Omgevingswet, heeft dit wel de nodige gevolgen voor de werkwijze van gemeenten.
De Omgevingswet heeft namelijk een aantal verbeterdoelen, zoals een samenhangende benadering van de fysieke leefomgeving en meer bestuurlijke afwegingsruimte. Dit betekent ook op het gebied van waterbeheer meer lokale flexibiliteit en ook meer samenwerking tussen gemeenten en waterschappen. Dat begint in theorie met de gemeentelijke omgevingsvisie en werkt via bijvoorbeeld het niet verplicht voorgeschreven rioleringsprogramma en het omgevingsplan èn de waterschapsverordening door in de uitvoeringspraktijk.
In deze cursus gaan we in op al deze aspecten. We behandelen de drie gebieden waar de gemeente een zorgplicht heeft: de rioleringszorgplicht, de zorgplicht voor hemelwater en voor grondwater. We gaan in op wat de deze zorgplichten voor de gemeente inhouden en hoe deze zich verhouden tot de zorgplichten van waterschappen, burgers en bedrijven.
Ook kijken we naar de relatie water en ruimtelijke ordening en wat voor gevolgen de Omgevingswet heeft. De watertoets komt bijvoorbeeld verstevigd terug en ook dat heeft extra betekenis voor gemeenten. Hoe kan een gemeente in de bestemming van gronden al rekening houden met de rol van water en wat is de verantwoordelijkheid van de gemeente hierin? Hoe kan bijvoorbeeld klimaatadaptatie hierin worden geborgd?

De cursus is bedoeld voor (juridisch) beleidsmedewerkers ruimte, water, groen en gezondheid van gemeenten en waterschappen, die te maken krijgen met watergerelateerde vraagstukken. Verder voor medewerkers van adviesbureaus en andere organisaties belast met ruimtelijk ontwerp, inrichting en klimaat.

Na afloop weet je wat de taken en verantwoordelijken heden zijn van een gemeente op het gebied van waterbeheer. Je hebt inzicht in waar de eigen verantwoordelijkheid van de burger ligt mocht er waterschade optreden. Ook heb je meer inzicht in het raakvlak tussen water en de rol van RO en bouwen in een goed waterbeheer.

- Algemene inleiding  
- Zorgplicht particuliere en openbare riolering
- Zorgplicht hemelwater
- Zorgplicht grondwater
- Rol van water in: omgevingsvisie, programma’s, omgevingsplan en waterschapsverordening
- Voorkomen waterproblemen bij nieuwbouw

1 dag van 09:30u tot 16:30u